آشنائي با دستگاه پالس اکسي متر
در بدن انسان به طور مداوم فعاليت هاي متابوليك براي ادامه حيات صورت مي گيرد. فعاليت متابوليك با مصرف اكسيژن و توليد دي اكسيد كربن و انرژي همراه است. بدون وجود اكسيژن توليد انرژي ناچيز است(متابوليسم بي هوازي)، به علاوه در متابوليسم بي هوازي اسيد لاكتيك توليد مي‌شود، كه مي‌تواند در تعادل اسيد و باز بدن اختلال ايجاد كند. ضمناً دفع آن از بدن به مراتب مشكل تر از دفع دي اكسيد كربن است. براي انجام اعمال متابوليك و براي حفظ حيات، بايد اكسيژن از هوا به ريه‌ها و سپس به داخل خون وارد شود و توسط جريان خون به بافتها برسد. در نتيجه اطلاع از ميزان اكسيژن خون يكي از پارامترهاي حياتي در تشخيص و درمان بسياري از بيماري‌ها وآسيب‌هاي بافتي است.
از رايج‌ترين سيستم‌هاي اندازه‌گيري ميزان اكسيژن خون، مي‌توان به آناليزور گازهاي خون، CO اكسي‌متر و پالس اكسي متر اشاره كرد. آناليزور گازهاي خون به صورت Invitro ميزان PO2 را اندازه‌گيري مي‌كند. CO اكسي متر نيز به صورت Invitro ميزان SaO2 (در صد اشباع اكسيژن شرياني) را اندازه‌گيري مي‌كند. مزيت اين دو روش دقت بالاي آنها است و معايب آنها در تهاجمي بودن و اندازه‌گيري غير همزمان (offline) است. در صورتيكه سيستم پالس اكسي متر به صورت online و غير تهاجمي تخمين مناسبي از درصد اشباع اكسيژن خون - SpO2 - را محاسبه مي‌كند. از همين رو اين سيستم كاربرد كلينيكي وسيعي در مانيتورينگ ميزان اكسيژن خون بيمار پيدا كرده است.
اصول كلي پالس اكسي متري
مكانيزم انتقال اكسيژن در بدن
قبل از آنكه به بررسي چگونگي انتقال اكسيژن در بدن بپردازيم، دو كميت اساسي را كه در اين مبحث نقش مهمي دارند تعريف مي‌كنيم: فشار جزئي گاز در يك مخلوط عبارت است از: فشارمتوسط مخلوط × نسبت مولي آن گاز. به عنوان مثال فشار جزئي اكسيژن PO2، در هواي عاري از بخار آب در سطح دريا برابر است با: mmHg 160 =21/0×760.
كميت دوم درصد اشباع اكسيژن خون است. كه عبارت است از: نسبت اكسيژن موجود در حجم معيني از خون به حداكثر مقدار اكسيژني كه مي‌تواند وارد آن حجم از خون شود. اين كميت باSO2 نمايش داده مي‌شود. [2] سيستم انتقال اكسيژن در بدن به صورت شماتيك در شكل1 نشان داده شده است.
اين سيستم از چهار قسمت اصلي تشكيل شده است: ريه‌ها، قلب، رگهاي خوني و بافت‌هاي مصرف كننده وظيفه اصلي ريه‌ها، انتقال اكسيژن موجود در هواي دمي به خون است. اين عمل در حبابچه‌ها انجام مي‌شود. اكسيژن در ديواره حبابچه به داخل خون شرياني نفوذ مي‌كند (شكل b-1) نيروي محرك اين انتقال، اختلاف بين فشار جزئي اكسيژن در حبابچه‌ها و خون شرياني است.
اكسيژن به دو طريق در خون منتقل مي‌شود:
1- از طريق پيوند شيميايي با هموگلوبين و تشكيل اكسي هموگلوبين 98%
2- به صورت محلول در پلاسما 2%
خون غني شده از اكسيژن از طريق سرخرگ‌هاي ششي وارد قلب مي‌شود و قلب به عنوان يك پمپ، آن را به سمت بافتها مي‌راند. پرفيوژن بافتها و برداشت اكسيژن توسط سلول‌ها سبب مي‌شود كه ميزان اكسيژن خون كاهش يافته و مجدداً جهت اكسيژن دار شدن از طريق سياهرگ‌ها به قلب و سپس به ريه‌ها هدايت مي‌شود.
در حالت نرمال مقادير PO2وSO2 مطابق جدول1 است:
با توجه به مطالب ذكر شده در اين قسمت مي‌توان نتيجه گرفت دو پارامتر فشار جزئي و درصد اشباع اكسيژن بيانگر ميزان اكسيژن خون هستند.
بررسي روش‌هاي كلي اندازه‌گيري ميزان اكسيژن
نظرات شما عزیزان:
