در بدن انسان به طور مداوم فعاليت هاي متابوليك براي ادامه حيات صورت مي گيرد. فعاليت متابوليك با مصرف اكسيژن و توليد دي اكسيد كربن و انرژي همراه است. بدون وجود اكسيژن توليد انرژي ناچيز است(متابوليسم بي هوازي)، به علاوه در متابوليسم بي هوازي اسيد لاكتيك توليد مي‌شود، كه مي‌تواند در تعادل اسيد و باز بدن اختلال ايجاد كند. ضمناً دفع آن از بدن به مراتب مشكل تر از دفع دي اكسيد كربن است. براي انجام اعمال متابوليك و براي حفظ حيات، بايد اكسيژن از هوا به ريه‌ها و سپس به داخل خون وارد شود و توسط جريان خون به بافت‌ها برسد. در نتيجه اطلاع از ميزان اكسيژن خون يكي از پارامترهاي حياتي در تشخيص و درمان بسياري از بيماري‌ها وآسيب‌هاي بافتي است. ‏

از رايج‌ترين سيستم‌هاي اندازه‌گيري ميزان اكسيژن خون، مي‌توان به آناليزور گازهاي خون، ‏CO‏ اكسي‌متر و پالس اكسي متر اشاره كرد. آناليزور گازهاي خون به صورت ‏Invitro‏ ميزان ‏PO2‎‏ را اندازه‌گيري مي‌كند. ‏CO‏ اكسي متر نيز به صورت ‏Invitro‏ ميزان‌ ‏SaO2‎‏  (در صد اشباع اكسيژن شرياني) را اندازه‌گيري مي‌كند. مزيت اين دو روش دقت بالاي آنها است و معايب آنها در تهاجمي بودن و اندازه‌گيري غير همزمان (‏offline‏) است. در صورتيكه سيستم پالس اكسي متر به صورت ‏online‏ و غير تهاجمي تخمين مناسبي از درصد اشباع اكسيژن خون - ‏SpO2‎‏ - را محاسبه مي‌كند. از همين رو اين سيستم كاربرد كلينيكي وسيعي در مانيتورينگ ميزان اكسيژن خون بيمار پيدا كرده است.
اصول كلي پالس اكسي متري
مكانيزم انتقال اكسيژن در بدن
قبل از آنكه به بررسي چگونگي انتقال اكسيژن در بدن بپردازيم، دو كميت اساسي را كه در اين مبحث نقش مهمي دارند تعريف مي‌كنيم: فشار جزئي گاز در يك مخلوط عبارت است از: فشارمتوسط مخلوط × نسبت مولي آن گاز. به عنوان مثال فشار جزئي اكسيژن ‏PO2‎، در هواي عاري از بخار آب در سطح دريا برابر است با: ‏mmHg‏ 160 =21/0×760. ‏
كميت دوم درصد اشباع اكسيژن خون است. كه عبارت است از: نسبت اكسيژن موجود در حجم معيني از خون به حداكثر مقدار اكسيژني كه مي‌تواند وارد آن حجم از خون شود. اين كميت باSO2‎‏ نمايش داده مي‌شود. [2] سيستم انتقال اكسيژن در بدن به صورت شماتيك در شكل1 نشان داده شده است. ‏
اين سيستم از چهار قسمت اصلي تشكيل شده است: ريه‌ها، قلب، رگهاي خوني و بافت‌هاي مصرف كننده وظيفه اصلي ريه‌ها، انتقال اكسيژن موجود در هواي دمي به خون است. اين عمل در حبابچه‌ها انجام مي‌شود. اكسيژن در ديواره حبابچه به داخل خون شرياني نفوذ مي‌كند (شكل ‏b‏-1)  نيروي محرك اين انتقال، اختلاف بين فشار جزئي اكسيژن در حبابچه‌ها و خون شرياني است.‏
اكسيژن به دو طريق در خون منتقل مي‌شود:‏
‏1- از طريق پيوند شيميايي با هموگلوبين و تشكيل اكسي هموگلوبين 98%
2- به صورت محلول در پلاسما  2%‏
خون غني شده از اكسيژن از طريق سرخرگ‌هاي ششي وارد قلب مي‌شود و قلب به عنوان يك پمپ، آن را به سمت بافتها مي‌راند. پرفيوژن بافتها و برداشت اكسيژن توسط سلول‌ها سبب مي‌شود كه ميزان اكسيژن خون كاهش يافته و مجدداً جهت اكسيژن دار شدن از طريق سياهرگ‌ها به قلب و سپس به ريه‌ها هدايت مي‌شود. ‏
در حالت نرمال مقادير ‏PO2‎وSO2‎‏ مطابق جدول1 است:‏
با توجه به مطالب ذكر شده در اين قسمت مي‌توان نتيجه گرفت دو پارامتر فشار جزئي و درصد اشباع اكسيژن بيانگر ميزان  اكسيژن خون هستند. ‏
بررسي روش‌هاي كلي اندازه‌گيري ميزان اكسيژن

برای برش بافت های بدن به لایه های نازک یا در اصطلاح فیلم نازک از دستگاه میکروتوم  (Microtome)استفاده می کنند که در اینجا به تشریح چند نمونه از آنها می پردازیم.

طرز کار  میکروتوم (Microtome):  میکروتوم دستگاهی است که مهمترین قسمت آن تیغه می باشد, توسط مکانیزم  بلوک پارافینی را به سمت جلو حرکت می دهد تا نمونه بعد از آخرین مرحله در مقابل تیغه  قرار گیرد.

میکروتوم سورتمه ای (Sled microtome ):

میکروتوم ریلی  یک وسیله ساده است که نمونه برروی یک Holder (نگهدارنده) قرار گرفته می شود , این نگهدارنده بر روی یک ریل حرکت می کند و بلوک پارافینی را در مقابل تیغه قرار می دهند. زاویه بین نمونه و تیغه میزان فشار مورد نیاز برای برش را تعیین می کند , ضخامت برش ها بین 1تا 60 میکرومتر است.

نمونه ای از میکروتوم سورتمه ای  Sled microtome↑

مقدمه

یکی از پرکاربردترین روش‌های جداسازی مواد در آزمایشگاه کروماتوگرافی است و در مواقعی که جداسازی به روش‌های دیگر ناممکن است به راحتی می‌توان از این روش استفاده کرد، زیرا اختلافات‌های جزئی موجود در رفتار اجسام باعث تسهیل جداسازی در جریان عبور آن‌ها از یک سیستم کروماتوگرافی می‌شود‌. این روش بسیار ساده و سریع است به طور مثال آزمایشی که ممکن است با استفاده از روش ستون تقطیر چندین روز به طول بینجامد، می‌تواند به کمک کروماتوگرافی در عرض زمانی بسیار کوتاه انجام گیرد، وسایل مورد لزوم آن نیز ارزان قیمت است.    

  مزیت دیگر روش‌های کروماتوگرافی این است که تنها مقدار بسیار کمی از مخلوط برای تجزیه لازم است به این دلیل روش‌های تجزیه‌ای مربوط به جداسازی مواد کروماتوگرافی می‌توانند در مقیاس میکرو و نیمه میکرو انجام گیرند.
 کروماتوگرافی لغتی یونانی به معنی رنگ نگاری است که ترکیبی از دو واژه "کروما" به معنی رنگ و "گروفین" به معنی نوشتن است. در سال 1903 برای اولین بار از این روش جداسازی مواد رنگی استفاده شد که این کار توسط میخائیل‌سوئت انجام گرفت. اما امروزه از این روش برای جداسازی مواد بی رنگ چون گازها استفاده می‌شود. اساس کروماتوگرافی ، جذب سطحی مواد و توزیع آن‌ها در دو فاز است. در این روش جداسازی بر اساس حرکت نسبی دو فاز صورت می‌گیرد بدین ترتیب که یکی از فازها که  فاز ساکن نامیده می‌شود بدون حرکت است و فاز دیگر فاز متحرک نام دارد. با عبور دادن فاز متحرک از داخل فاز ساکن جریانی به وجود می‌آید، در این حالت اجزای مختلف نمونه سرعت‌های حرکت مختلف دارند و جداسازی بر اساس همین اختلاف سرعت‌ها انجام می‌شود. فاز متحرک می‌تواند گاز یا مایع و فاز ساکن می‌تواند جامد یا مایع باشد. لازم به ذکر است که به علت انرژی جنبشی بالای مولکول‌های گازی، فاز ساکن را گاز قرار نمی‌دهند. اگر فاز ساکن جامد باشد، کروماتوگرافی جذب سطحی و اگر فاز ساکن مایع باشد کروماتوگرافی را تقسیمی می‌نامند. نوع دیگری از نام گذاری روش‌های کروماتوگرافی بر اساس ماهیت فاز متحرک و ماهیت فاز ساکن انجام می‌شود. که بدین ترتیب کروماتوگرافی به چهار بخش اصلی طبقه بندی می‌شود. نامی که در ابتدا آورده می‌شود بیان کننده ماهیت فاز متحرک و نام دوم بیان کننده ماهیت فاز ساکن است.
کروماتوگرافی مایع – جامد (LSC)
 در این روش جدا شدن بر اساس جذب سطحی یا تشکیل کمپلکس است. کروماتوگرافی LSC در واقع نوعی کروماتوموگرافی جذبی است که مواد بر اساس اختلاف در قابلیت جذب خود روی سطح جامد از یکدیگر جدا می‌شوند. این روش نیز به انواع مختلفی چون کروماتوگرافی جذب سطحی (برای جداکردن مواد شیمیایی غیر مشابه) ، کروماتوگرافی لایه نازک، کروماتوگرافی تبادل یونی و کروماتوگرافی ژلی تقسیم می‌شود.
کروماتوگرافی گاز – جامد (GSC)
 در این روش نیز اساس جداسازی جذب سطحی فاز گاز روی سطح جامد است که برای خالص سازی گازها اجسام فرار استفاده می‌شود.
کروماتوگرافی مایع – مایع (LLC یا HPLC)
 به دو گونه تقسیمی (برای جدا کردن مواد شیمیایی مشابه) و کاغذی استفاده می شود.
کروماتوگرافی گاز- مایع (GLC یا VPC) 
 کروماتوگرافی ستون مویین از این نوع است.  در LLC و GLC ، مواد بر اساس توزیع بین دو فاز جدا می‌شوند. برای انتخاب نوع روش کروماتوگرافی ابتدا روش‌های ساده‌تر مانند کروماتوگرافی کاغذی و لایه نازک امتحان می شوند و اگر پاسخ گو نباشد به سراغ روش‌های پیچیده‌تر مانند روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HELC) می‌رویم.

حال به توضیح برخی روش های کروماتوگرافی می پردازیم:
کروماتوگرافی جذب سطحی:
در این نوع کروماتوگرافی جداسازی بر مبنای تقاوت در جذب سطحی اجزای فاز متحرک و فاز ساکن صورت می‌گیرد. در کروماتوگرافی جذب سطحی، فاز متحرک مایع (حلالی مانند هگزان) و فاز ساکن جامد (مانند آلومین) است بنابراین نوع خاصی از کروماتوگرافی مایع – جامد محسوب می‌شود.
در این نوع جداسازی حلال(فاز متحرک) با عبور خود از میان ستون جامد (فاز ساکن) اجزای مخلوط را با خود حمل می‌کند. سرعت حرکت هر جزء‏ ، به میزان جذب سطحی آن بر روی ماده داخل ستون بستگی دارد. به این ترتیب سرعت ماده‌ای که کم جذب شده است بیشتر از ماده‌ای که زیاد جذب شده است خواهد بود و اجزایی که قابلیت جذب بالاتری دارند، در قسمت بالای ستون و اجسامی که قابلیت جذب کمتر دارند در قسمت‌های پایین ستون ، جذب خواهند شد. حال اگر اختلاف بین جذب‌های سطحی به حد کافی زیاد باشد، جداسازی مواد کامل انجام خواهد گرفت.
کروماتوگرافی لایه نازک:
 این نوع کروماتوگرافی نمونه ‌ای از کروماتوگرافی جذب سطحی است که در آن، به جای اینکه ستون‌ها از جاذب پر شوند، آن را به صورت لایه نازک روی یک صفحه شیشه‌ای یا لایه پلاستیکی یا ورقه فلزی قرار می‌دهند. سایر اصول جداسازی مانند روش کروماتوگرافی جذب سطحی است.

کروماتوگرافی تبادل یونی:
در این روش بین فاز متحرک (محلول) و فاز ساکن (جامد)  به صورت برگشت پذیر یون مبادله می‌شود. جامد تشکیل‌دهنده فاز ساکن رزین نامیده می‌شود و پایداری مکانیکی و شیمیایی و یکنواختی اندازه ذرات از خصوصیات آن‌ها است. قالب این رزین‌ها بر پایه یک بسپار بزرگ (معمولا پلی استیرن) استوار است اما برخی از آن ها متکی بر اسید متا اکریلیک هستند، رزین‌ها به دو نوع تعویض کننده آنیونی و کاتیونی تقسیم می شوند. هر کدام از این تعویض کننده‌ها به نوع بازی ضعیف و قوی و اسیدی ضعیف و قوی تقسیم می‌شوند. می‌توان این روش را مانند کروماتوگرافی جذبی در نظر گرفت به گونه ای که رزین‌ها جایگزین جاذب شده باشند. رزین‌ها باید دارای گروه‌های مبادله کننده تک عاملی باشند و درجه اتصالات عرضی کنترل شده داشته باشند. گستره اندازه ذرات نیز باید تا آنجا که ممکن است کوچک باشد. با این روش کروماتوگرافی می‌توان محلول‌های رقیق را به خوبی جداسازی کرد.
کروماتوگرافی ژلی:
این نوع کروماتوگرافی برای اولین بار در سال 1954 معرفی  و در سال 1959 اصلاح شد. در این روش جداسازی‌های مبتنی بر الک کردن مولکولی بر روی اجسام بی‌بار در جریان مهاجرت الکترو اسمزی از داخل ژل‌ها انجام می‌شود. بدین ترتیب که جداسازی بر مبنای اندازه‌های نسبی مولکول ها انجام شده و از اصطلاح صاف کردن به وسیله ژل استفاده می‌شود. ژل استفاده شده در این روش باید بی اثر و پایدار باشد. فاز ساکن از یک قالب متخلخل تشکیل شده که منفذهای آن به وسیله حلالی که فاز متحرک را تشکیل داده پر شده است. از آنجا که اساس جداسازی بر این است که مولکول‌های بزرگ تر از حد وارد سوراخ‌ها نشده و به ترتیب جرم مولکولی از ستون خارج شوند و مولکول‌های کوچک تر بر حسب شدت نفوذشان سوراخ ها را پر کنند پس اندازه سوراخ بسیار مهم است. همچنین گرانروی نمونه نیز اهمیت زیادی دارد و نباید از دو برابر گرانروی شوینده بیشتر باشد. از دیگر عوامل مهم حجم نمونه است بدین ترتیب که هر چه حجم نمونه کمتر باشد، غلظت هر جزء در محلول خارج شده نیز کمتر خواهد بود.
کروماتوگرافی تقسیمی:
در این روش که نمونه‌ای از کروماتوگرافی مایع- مایع است، شیوه کار بسیار شبیه به کروماتوگرافی جذب سطحی است و تفاوت این دو روش در ماهیت ماده پر شده در ستون است. همچنین حجم ظرفیت یک ستون تقسیمی، غالبا کوچک تر از ظرفیت یک ستون جذب سطحی بوده و گاهی این اختلاف خیلی زیاد است. فاز ثابت لایه ای از محلول است که روی سطح جامد ناصافی مانند سیلیکاژل قرار دارد و فاز متحرک مایعی غیر محلول در مایع اولی است. سرعت حرکت یک جزء از مخلوط تابع انحلال پذیری آن در فاز ساکن است یعنی جدا شدن اجزا بدین صورت است که اجسامی که بیشتر حل می‌شوند، کندتر از اجسامی که کمتر حل می‌شوند به طرف پایین ستون حرکت می‌کنند. در جریان عبور از ستون ، اجسام میان دو فاز تقسیم شده و جداسازی انجام می‌شود. در این روش ابتدا مخلوط اجسام به صورت یک نوار در ستون در می‌آید که علت آن جذب سطحی یا جذب به وسیله فاز ساکن است. و سپس از روش‌های دیگری برای جداسازی مواد استفاده می شود.
کروماتوگرافی کاغذی:
کروماتوگرافی کاغذی نوع خاصی از کروماتوگرافی تقسیمی است که در آن صفحات کاغذی جای ستون پر شده را می‌گیرند. در این روش فاز ساکن آب است و به وسیله جذب سطحی بر روی مولکول های سلولز قرار می گیرد. مولکول‌های سلولز نیز به نوبه خود به وسیله ساختار الیافی کاغذ در وضعیت‌های ثابت نگه داشته می‌شود. در ابتدا کروماتوگرافی کاغذی برای جداسازی مخلوط‌های مواد آلی به کار می رفت. اما امروزه برای جداسازی یون‌‌های معدنی استفاده می‌شود. به وسیله این روش هم آنیون‌ها و هم کاتیون‌ها را می‌توان جداسازی کرد. 
برای انجام این روش قطره‌ای از محلول حاوی مخلوطی که باید جدا شود را روی یک صفحه یا نوار کاغذ صافی در محل علامت گذاری شده قرار می‌دهند. قطره به صورت یک لکه حلقوی در این محل پخش می‌شود. هنگامی که لکه خشک شده کاغذ را در یک ظرف مناسب سربسته طوری قرار می‌دهند که یک سر آن در حلال انتخاب شده به عنوان فاز متحرک فرو رود، حلال از طریق الیاف کاغذ در نتیجه عمل موئینگی نفوذ می‌کند. پس از گذشت زمان از قبل تعیین شده، وقتی حلال مسافت مناسبی را طی کرد، کاغذ را بیرون آورده و حلال را با علامتی مشخص می‌کنند. پس از خشک شدن صفحه وقتی محل های مناطق جدا شده آشکار شدند هر یک از اجسام به طور جداگانه شناسایی می‌شوند. در موارد ایده‌آل ، هر جسم با واکنش گر مکان یاب ، رنگ مخصوصی می‌دهد که در مورد مواد معدنی بیشتر و درمورد مواد آلی کمتر مشاهده می‌شود. ساده‌ترین روش شناسایی بر اساس مقدار Rf یعنی نسبت فاصله طی شده به وسیله جبهه حلال است. 
از نقایص کروماتوگرافی کاغذی می‌توان به مواردی چون لکه‌های چند تایی ، دنباله دار شدن  و اثرات لبه یا کناره اشاره کرد. این روش در جداسازی‌ مواد با ماهیت زیستی وسیع ترین کاربرد را داشته و در مسائل کلینیکی و زیست شیمیایی ، جداسازی اسیدهای آمینه و پپتیدها در بررسی ساختارهای پروتئین به کار گرفته می‌شود. آزمایش روزمره ادرار و سایر مایعات بدن برای اسید آمینه و قند، جداسازی بازهای پورین و نوکلئوتیدها در آزمایش اسیدهای نوکلئیک، جداسازی استرئیدها، تجزیه عمومی، تجزیه بسپارها، تشخیص و ارزیابی فلزات در خاک‌ها و نمونه های زمین شناسی، بررسی ترکیبات فنلی در عصاره های گیاهی، جداسازی آلکالوئیدها و جداسازی ترکیبات علامت‌دار به وسیله رادیو ایزوتوپ‌ها از دیگر کاربردهای کروماتوگرافی کاغذی است، البته توجه داشته باشید که برای جداسازی مواد فرار غیر فعال مانند هیدروکربن‌ها و دیگری جداسازی اسیدهای چرب با فراریت بیشتر  این روش مناسب نیست.
کروماتوگرافی ستون مویین:
در این روش که نوعی از کروماتوگرافی گاز- مایع محسوب می شود، لوله مویین بلندی وجود دارد که لایه نازکی از فاز ساکن داخل آن را پوشانده است. قدرت جداسازی ستون‌های مویین پنج برابر ستون‌های معمولی است و زمان جداسازی مواد در این روش کمتر است. همچنین از یک آشکارساز کوچک و حساس و یک تقسیم کننده خطی تشکیل شده تا عواملی چون تغییرات دما، سرعت عبور، اندازه نمونه و نسبت تقسیم تاثیری بر آن نداشته باشد. از آنجا که سرعت خارج شدن اجزای جدا شده بسیار بالا است، آشکارساز باید زمان پاسخ سریعی داشته باشد. البته ثبات‌های معمولی پتانسیل سنجی قادر به همگامی با علائم حاصل از آشکارساز نبوده و باید از دستگاه دیگری مانند یک نوسان کننده اشعه کاتد برای نمایش علائم می‌توان استفاده کرد.

آیفون ضربان قلب افراد را اندازه گیری می کند

تلفن های هوشمند آیفون می توانند ضربان قلب افراد را با نگاه کردن به صورت فرد اندازه گیری کنند. 
به گزارش خبرگزاری مهر ،‌ تلفن های هوشمند آیفون اغلب می توانند پالس های جریان خون را از طریق انگشتی که بر روی لنز دوربین آنها قرار می گیرد ، اندازه گیری کنند. اما اخیراً شاهد عرضه نوع جدیدی از کاربرد ضربان قلب هستیم که نیازی به تماس فیزیکی با تلفن ندارد و می تواند به سادگی با نگاه کردن به صورت فرد ، ضربان قلب او را نشان دهد.

کاربردهای تلفن های هوشمند برای تعیین ضربان قلب مانند Pulse Phone and Heart Rate به گونه ای است که با نظارت بر تغییرات در رنگ و شفافیت پوست ناشی از جریان خون در انگشتی که لنز دوربین آیفون را می پوشاند انجام می دهد.

در حالی که این کاربرد جدید هنوز از دوربین آیفون استفاده می کند اما افزودنی های اخیر به کاربرد نظارت بر ضربان قلب مانند Cardiio و ضربان قلب من چگونه است (What’s My Heart Rate) ، می تواند ضربان قلب فرد را با تشخیص تغییرات کوچک رنگی در چهره که ناشی از ضربان قلب است، مشخص کند.

طراحان کاردیو معتقدند این کاربرد بر اساس فناوری پیشرفته به دست آمده در آزمایشگاه مدیا دانشگاه فناوری ماساچوست کار می کند. در این فناوری افزایش حجم رگ های خونی در صورت ، به دلیل افزایش جریان خون موجب می شود صورت نور بیشتری جذب کند و از این رو کاهش میزان نور منعکس شده از چهره را پی دارد.
دوربین آیفون می تواند این تغییرات را تشخیص دهد. از این رو به این کاربرد اجازه می دهد ضربان قلب فرد را محاسبه کند. کاربران باید در یک محیط روشن و دارای نور به اندازه کافی ، آیفون را درفاصله 15 سانتی متری در جلوی صورت خود نگه دارند.
اما این در حالی است که اگر مو پیشانی را پوشانده باشد ، می تواند در خواندن این کاربرد اشکال ایجاد کند. متأسفانه این امر می تواند دقت را از بین ببرد.

نرم افزار موبایل تشریح کامل آناتومی بدن

این نرم افزار موبایل تحت جاوا می باشد و بر روی بیشتر گوشی های تلفن همراه قابل نصب است.

این نرم افزار به زبان فارسی تهیه شده است و  شامل توضیحات کاملی در خصوص آناتومی و فیزیولوژی بدن به همراه تصاویر آن می باشد.

این نرم افزار شامل بخش هایی مانند:

1- دستگاه عصبی

2- غدد درون ریز

3- اسکلت بندی بدن

4- دستگاه قلبی و عروقی

5- دستگاه تنفسی

6- دستگاه گوارش

7- عضلات و ماهیچه ها

8- دستگاه ادراری و تناسلی

و ... می باشد.

* برای دانلود روی ادامه مطلب کلیک کنید.

آشنایی با میکروسکوپ

براي نخستين بار در دهه هاي 1660 و 1670 در كشورهايي همچون ايتاليا، انگلستان و هلند، ميكروسكوپ به صورت گسترده براي انجام بررسي هاي علمي مورد استفاده قرار گرفت؛ از جمله اقداماتي كه در اين راستا صورت گرفت، آناليز ساختارهاي بيولوژيكي از جمله ريه ها توسط ماركل مالپيگي بود كه در ايتاليا مشغول بررسي روي اين بافت بود. علاوه  بر اين، مشاهدات آنتوني وان ليونهوك كه منجر به كشف سلول‌هاي قرمز خوني و معرفي ميكروسكوپي به عنوان تكنيكي قابل استفاده در پژوهش ها شد، سهم عمده اي در پيشرفت علمي آن روز داشت.

اصطلاح ميكروسكوپ از تركيب دو واژه "micro" به معناي ريز و "scope" به معناي ديدن تشكيل شده است. همان گونه كه از نام آن مشخص است،  اين وسيله براي مشاهده  اجسام بسيار ريز توسط چشم عادي مورد استفاده قرار مي گيرد.
ميكروسكوپ ها انواع مختلفي دارند كه رايج ترين نوع آن همان ميكروسكوپ نوري است كه با استفاده از نور تصويري از نمونه  ايجاد مي كند. علاوه بر  اين نوع، انواع مختلفي براي  اين وسيله مي توان معرفي كرد كه از  اين قبيل مي توان به ميكروسكوپ الكتروني (شامل ميكروسكوپ نگاره،  گذاره، اشعه  ايكس و غيره) و نيز انواع متنوع ميكروسكوپ هايي كه از طريق پروب، عمل اسكن كردن و  ايجاد تصوير را انجام مي‌دهند، اشاره كرد.

گذری برتاريخچه ابداع ميكروسكوپ
نخستين ميكروسكوپ  ايجاد شده در واقع همان ميكروسكوپ نوري بود كه البته مخترع اصلي آن دقيقا مشخص نيست. يكي از ميكروسكوپ هاي اوليه در سال 1590 در هلند ساخته شد كه امتياز ايجاد آن عمدتا به دو سازنده  ذره بين، به نام  هاي  هانس ليپرشي (كه امتياز ابداع تلسكوپ را نيز دارد) و  هانس جانسن تعلق دارد.

انواع ميكروسكوپ
ميكروسكوپ نوری
ميكروسكوپ نوري از دو بخش مكانيكي و نوري تشكيل مي شود؛ اجزاي بخش مكانيكي در تشكيل تصوير نقش عمده اي ندارند و شامل بخش هايي همچون پايه، بازو، پيچ هاي تنظيم، گيره، ديافراگم و غيره هستند.
بخش نوري، كل سيستم نوري ميكروسكوپ را تشكيل داده و مستقيما در تشكيل تصوير نقش دارد.  اين بخش شامل دستگاه روشنايي (منبع نور و كندانسور براي متمركز كردن نور)، فيلترها، عدسي هاي شيئي براي متمركز كردن تصوير و عدسي هاي چشمي براي تصوير كردن شيء روي چشم است.   
ميكروسكوپ نوري شامل انواع مختلفي است كه در ادامه به توضيح برخي از آن‌ها مي پردازيم:

ميكروسكوپ فلوئورسانس
جديد ترين پيشرفت ها در زمينه  ميكروسكوپ نوري عمدتا به ابداع ميكروسكوپ فـلـوئـورسـانـس در بيـولـوژي مـربـوط اسـت. در طـول دهـه  هـاي پـايـانـي سـده  بيستـم تكنيك‌هاي مختلفي جهت نشان دار كردن ساختارهاي سلولي از طريق فلوئورسنت مورد استفاده قرار گرفت كه از مهم ترين  اين روش  هـــا مـــي تـــوان بـــه رنـــگ كـــردن جــزئــي سـاختـارهـاي سلـولـي از طـريـق شيميايي اشاره كرد؛  دراين تكنيك ها از فلوئورفورهاي مختلف (كــه مـنـجــر بـه  ايجـاد خـاصيـت فلـوئـورسـانـس مي‌شوند)، براي آناليز ساختارهاي سلولي، چه در نـمـونـه هـاي زنـده و چـه بـي  جـان، اسـتفاده مي‌كنند.  

ميكروسكوپ مركب
‌از ايـــن مــيــكـــروســكـــوپ بـــراي مــشـــاهـــده  نمونه‌هاي بسيار ريز استفاده مي شود. نمونه ها معمولا روي صفحات شيشه اي مستطيل شكل به نام لام قرار گرفته و توسط صفحات شيشه اي كوچكتر و نازك تري به نام لامل پــوشــانــده مــي شــونــد، سـپــس ايــن نـمــونــه هــا زيــر مـيـكـروسكـوپ قـرار مـي گيـرنـد. ميكروسكوپ‌هاي مركب معمولا يك چشمي  يا دو چشمي  هستند.

ميكروسكوپ استريو
ايـن مـيـكروسكوپ كه ميكروسكوپ تشريحي نيز ناميده مي شود، براي مشاهده  نمونه هاي نسبتا بزرگ، مثلا براي ديدن تمام يا قسمتي از سطح بدن يك حشره  مورد استفاده قرار مي گيرد.
مـعـمـولا در آزمـايشگاه هاي بيولوژي و فيزيولوژي ميكروسكوپ هاي استريو و مركب مورد استفاده قرار مي گيرند.

ميكروسكوپ الكترونی
در اوايل سده  بيستم جايگزيني مهم براي ميكروسكوپ نوري  ايجاد شد كه در جهت  ايـجـاد تـصوير به جاي نور از الكترون ها بهره مي جست. در اين ميكروسكوپ ها، الكترون هاي مورد نياز توسط يك تفنگ الكتروني ايجاد مي شوند؛ اين تفنگ متشكل از رشته اي سيم تنگستن است كه با عبور جريان از داخل آن، تا دماي 2500 درجه سانتيگراد گرم شده و الكترون ساطع مي كند. الكترون هاي حاصل توسط ميدان الكتريكي شتاب گـرفـته، انرژي جنبشي خود را افزايش مي دهند و با قدرت به سطح نمونه برخورد مي‌كنند.  
نـخـسـتـيـن مـيـكـروسـكـوپ الـكـتـرونـي كـه در سـال 1931 ابداع شد، ميكروسكوپ الكتروني گذاره بود؛ به دنبال  اين دستاورد موفقيت بخش، در سال 1935 ميكروسكوپ الكتروني نگاره ابداع شد. علاوه بر اين دو نوع، ميكروسكوپ اشعه  ايكس نيز در دسته  ميكروسكوپ هاي الكتروني قرار مي گيرد.

ميكروسكوپ الكترونی گذاره  
مبناي كار  اين ميكروسكوپ شبيه به ميكروسكوپ نوري است، با  اين تفاوت كه در آن به جاي نور از باريكه  الكتروني و به جاي لنزهاي شيشه اي از آهنرباي مغناطيسي بهره گرفته شده است. در اين حالت الكترون ها به سمت نمونه پرتاب شده از آن عبور مي كنند و يا برخوردهاي الاستيك و غير الاستيك انجام مي دهند، بنابراين اغلب براي بررسي ساختارهاي درون سلولي از آن استفاده مي شود. استفاده از الكترون ها به جاي نور در اين ميكروسكوپ، منجر به افزايش رزولوشن تصوير دو بعدي حاصل مي شود، به نحوي كه مي توان به  اين طريق اتم هاي مجزا را شناسايي كرد.

ميكروسكوپ الكترونی نگاره  
در اين ميكروسكوپ يك منبع توليد الكتروني باريكه  اي از الكترون ها را  ايجاد مي‌كند كه از طريق عدسي هاي الكترومگنتيك هدايت شده و روي سطح نمونه متمركز مي‌شوند؛ سپس الكترون ها و پرتوهاي ثانويه  انتشار يافته از سطح نمونه جمع آوري شده و توسط يك تقويت كننده، تقويت مي شوند تا در نهايت يك تصوير سه بعدي حاصل شود.
از آنجا كه در اين نوع ميكروسكوپ، تصوير بر اساس بازگشت الكترون ها از سطح نمونه حاصل مي شود، عموما از آن براي مطالعه  سطوح سلولي و نيز آناليز خواص ساختاري نمونه هاي جامد استفاده مي شود.

شكل زیر ، تصوير يك قطعه فلز جامد كه داراي حجم قابل توجهي از منافذ محتوي گاز است را نشان مي دهد. اين تصوير توسط ميكروسكوپ نگاره ايجاد شده است:

ميكروسكوپ اشعه ايكس

اين نوع از ميكروسكوپ، از تابش الكترومغناطيس اشعه   ايكس براي  ايجاد تصوير بهره مي گيرد. پرتوهاي  ايكس برخلاف نور مرئي به سادگي دچار انكسار يا بازگشت نمـي شـونـد و بـراي انسـان قـابل روِيت با چشم نيستند، بنابراين فراينداصلي در يك ميكروسكوپ اشعه ايكس، تابش پرتوها به يك فيلم  يا استفاده از دوربين هاي شارژ همزمان براي شناسايي پرتوهاي عبوري از ميان نمونه است.  
يكـي از مـزايـاي  ايـن ميكـروسكوپ نسبت به ساير ميكروسكوپ هاي الكتروني متداول،  اين است كه توسط آن مي توان نمونه هاي بيولوژيك را در وضعيت و حالت طبيعي آن ها مشاهده كرد؛ با وجود  اينكه ميكروسكوپ هـاي الكتروني قدرت تفكيكي در حد نانومتر دارند، اما نمي توان يك نمونه نسبتا ضخيم را به وسيله آن ها مشاهده كرد، زيرا نمونه بايد ابتدا از نـظــر شـيميـايـي تثبيـت شـده، آب‌گيـري شـود و سپس داخل رزين جاسازي شده و در نهايت به لايه هاي بسيار نازك تبديل شود.

طريقه نگهداری از ميكروسكوپ
‌عـدسـي هـاي مـيـكـروسكوپ در صورت كثيف بودن فقط توسط كاغذ مخصوص عدسي  تميز مي شوند؛ در صورت كثيف بودن بيش از حد مي توان از گزيلول نيز استفاده كرد.
‌بــايــد دقــت داشـت در هـنـگـام انـتـقـال، بـه عدسي ها يا اهرم ها نيروي زيادي اعمال نشود.
‌پس از اتمام كار، ميكروسكوپ خاموش شده، عدسي شيئي با بزرگ نمايي كم در مسير نور قرار مي گيرد.
‌به منظور جلوگيري از نشستن گرد و غبار بر روي ميكروسكوپ مي توان آن را با پوشش پلاستيكي پوشاند.

نگهداری و رفع عیب پروب‌های اولتراسوند

گاهی در دستگاه‌های اندازه گيری و ثبت سيگنال ، با وجود سالم بودن دستگاه ، نتيجه نمايش داده شده با آنچه كه انتظار داريد متفاوت است. در اين مواقع شايد يكی از مهم‌ترين قسمت‌هايی كه می‌بايست تحت بررسی كاربر قرار گيرد ، پروب است.
پروب ، وظيفه ارسال يک موج اولتراسوند به داخل بدن و دريافت موج بازگشتی را به عهده دارد. گرچه يک پروب به گونه‌ای طراحی شده كه ماندگار و بادوام باشد ، با اين حال افتادن ناگهانی يا فشردن آن می‌تواند سبب صدمه زدن به لنزهای صوتی و نيز كريستال‌های پيزوالكتريک شود. همچنين قطع شدن كابل‌های مبدل يا شكستگی بر روی آن ممكن است ايمنی الكتريكی وسيله را كاهش دهد. اين نوع صدمات معمولا تحت پوشش ضمانت نامه قرار نمی‌گيرند ، بنابراين نحوه استفاده صحيح از پروب و مراقبت از آن در اولويت قرار دارد.